ආසියානුවන් වායු දූෂණයට ලක්වීම අධිකයි

ජගත් පරිසර පුවත් 272 - 18.07.2018

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 18.07.2018, පි. 3 (Vidusara)

ඇමරිකාවේ හෝ යුරෝපයේ වාසය කරන්නවුන්ට වඩා ආසියානුවන් එළිමහනේ මාර්ගස්ථ වායු දූෂණයට ලක්වීම අධික බව එ් පිළිබඳව සිදු කළ සවිස්තර අධ්‍යයනයකින් අනාවරණය වී ඇත. ආසියාවේ ප‍්‍රවාහන ක්ෂේත‍්‍රයට අදාළ ක්ෂුද්‍ර පරිසර පිළිබඳව සිදුකර ඇති අධ්‍යයන ගැන මෙහිදී අවධානය යොමු කර තිබෙයි. එ් අනුව, ඇවිදීම, වාහන ධාවනය, බයිසිකල් පැදීම, මෝටර්සයිකල් පැදීම හා බස්රථ ධාවනය වැනි අවස්ථාවලදී වායු දූෂණයට නිරාවරණය වීම හා දූෂක සාන්ද්‍රණ මට්ටම් සම්බන්ධව අවධානය යොමු කර ඇත. එහිදී සියුම් අංශුමය ද්‍රව්‍ය (PM2.5 කාණ්ඩයේ අංශුමය ද්‍රව්‍ය), කළු කාබන්, අති සියුම් අංශු (ultrafine particles – UFP - මයික්‍රොමීටර් 0.1ට අඩු අංශු) වැනි වායු දූෂණයේ විවිධ අංශු පිළිබඳව අවධානය යොමු කර තිබේ.

මෙහිදී හෙළි වී ඇති ආකාරයට ආසියාවේ කාර්යබහුල නගරයක පදිකයකු නිරාවරණය වන සියුම් අංශු මට්ටම (ඝන මීටරයකට මයික්‍රෝ ග‍්‍රෑම් 42) යුරෝපයේ පදිකයකුට වඩා 1.6 ගුණයක් අධිකය. එසේම ආසියාවේ බස් රථවල (76 μg m-3) හා කාර් රථවල (74 μg m-3) PM2.5 කාණ්ඩයේ සියුම් අංශුමය ද්‍රව්‍ය මට්ටම යුරෝපයේ හා ඇමරිකාවේ මෙන් දෙගුණයක් හෝ තෙගුණයක් තරම් ඉහළය. ආසියානු කාර් රියැදුරෙකු ඇමරිකානු හෝ යුරෝපීය කාර් රියැදුරකුට වඩා නව ගුණයක් අධික වායු දූෂණයකට නිරාවරණය වෙයි. ස්ථානීය වශයෙන් ගත් විට, හොංකොංවල අති සියුම් අංශු මට්ටම යුරෝපයට වඩා සිව් ගුණයක් තරම් වන අතර, නවදිල්ලියේ කළු කාබන් මට්ටම යුරෝපයේ හෝ උතුරු ඇමරිකාවේ මෙන් පස් ගුණයක් තරම් අධිකය.

ආසියාවේ වායු දූෂණය බෙහෙවින් අවධානයට ලක් වූ කරුණකි. ආසියාවේ අඩු හා මධ්‍ය ආදායම් ලබන රටවල ඇතිවන අකල් මරණ අතරින් 88%ක් පමණ ඇති වන්නේ වායු දූෂණය නිසා බව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පවසයි. එසේම ආසියාවේ ධාවනය වන රථවාහන ප‍්‍රමාණයද ඉතා වේගයෙන් ඉහළ යමින් තිබෙයි. ඒ අනුව වායු ධූෂණයට නිරාවරණය වීම වැළැක්වීම සඳහා සාධනීය පියවර නොගන්නේ නම් මේ ගැටලූව තවදුරටත් බරපතළ විය හැකි බව පැහැදිලිය. (මූලාශ‍්‍රය: Atmospheric Environment, DOI: 10.1016/j.atmosenv.2018.05.046)