මාළු දැල්වලට අසුවන වෙනත් සතුන් බේරාගැනීමට විදුලි බුබුළු

ජගත් පරිසර පුවත් 272 - 18.07.2018

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 18.07.2018, පි. 3 (Vidusara)

මසුන් ඇල්ලීම සඳහා යොදාගන්නා දැල්වලට හසුවීමෙන් පක්ෂීන් හා වෙනත් සාගර ජීවීන් මිය යෑම පාරිසරික වශයෙන් බරපතළ ගැටලූවකි. මේ ඇතැම් සතුන් තර්ජනයට ලක්ව ඇති ජීවීන් වීම එයට හේතුවයි. මෙසේ ධීවර කර්මාන්තයේදී නිරපරාදේ ජීවිත අහිමිවන ජීවීන් ආරක්ෂා කරගත හැකි සරළ හා ලාබදායක ක‍්‍රමවේදයක් පිළිබඳව පර්යේෂණයකින් පෙන්වා දී තිබෙයි. ඒ අනුව සාගරයේ යොදන කරමල් දැල්වලට (gill net) LED විදුලි බුබුළු සවි කිරීමෙන් එ්වාට මුහුදු පක්ෂීන් හා වෙනත් සාගර වාසී සතුන් හසු වීම සැලකිය යුතු ප‍්‍රමාණයකින් අඩු කරගත හැකිය.

පේරු රාජ්‍යයේ සිදු කර ඇති මෙම අධ්‍යයනය සන්ධ්‍යාකාලයේ සිට පසුදා උදෑසන දක්වා මුහුදේ යොදනු ලබන කරමල් දැල් යොදාගෙන සිදුකර ඇත. එහිදී පෙනී ගොස් ඇති පරිදි LED විදුලිබල්බ සවිකර ඇති මාළු දැල්වලට හසු වන දේශීය දියකාවුන් විශේෂයක පක්ෂින් ගණන 85.1%ක් පමණ ප‍්‍රමාණයකින් අඩු වී තිබෙයි. සංඛ්‍යාත්මකව දැක්වුවහොත්, මෙම අධ්‍යයනයේදී විදුලි බුබුළු සවි කළ දැල්වලට පක්ෂීන් 6 දෙනෙකු පමණක් හසු වී ඇති අතර, විදුළු බුබුළු සවි නොකළ දැල්වලට පක්ෂීන් 39ක් හසු වී ඇත. එම පක්ෂීන් සාමාන්‍යයෙන් නිතර මාළු දැල්වලට හසුවන පක්ෂි විශේෂයකි. එසේම මෙම පර්යේෂණ කණ්ඩායම මීට පෙර සිදුකර ඇති තවත් අධ්‍යයනයකදී පෙනී ගොස් ඇති ආකාරයට මෙවැනි විදුලි බුබුළු සවි කිරීම මගින් මාළු දැල්වලට හසු වන විවිධ විශේෂවලට අයත් මුහුදු කැස්බෑවුන් ගණන 64%කින් පමණ අඩු කරගත හැකි වී ඇත.

මෙහි ඇති වැදගත්කම වන්නේ LED විදුලි බුබුළු මගින් පක්ෂීන් හා සමුද්‍ර ජීවීන් ආරක්ෂා කරගැනීම සඳහා වඩා ලාබදායී, විශ්වාසය තැබිය හැකි හා දිගුකාලයක් පවත්නා ක‍්‍රමවේදයක් ලෙස යොදාගතහැකි වීමයි. එය බහු විධ ජීවී විශේෂ සඳහා ඵලදායී ලෙස යෙදාගත හැකිවීම වැදගත් වන අතර, එය සිදුවන්නේ මත්ස්‍ය අස්වැන්නේ කිසිදු අඩුවීමක් සිදු නොවන අතර වීම මෙහි ඇති විශේෂිත සිදුවීමයි. (මූලාශ‍්‍රය: Royal Society Open Science, DOI: 10.1098/rsos.180254)