ශාක විශේෂ අධික වනවගාවල කාබන් තිර කිරීම ඉහළයි

ජගත් පරිසර පුවත් 278 - 29.08.2018

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

විදුසර, 29.08.2018, පි. 3 (Vidusara)

දේශගුණ වෙනස් වීම වැළැක්වීමේ අරමුණ ඇතිව වනවගා ඇති කිරීම ලෝකයේ බොහෝ රටවල දැකිය හැකි දෙයකි. මේ පිළිබඳව සිදුකරන ලද පර්යේෂණයකට අනුව එක් ශාක විශේෂයක් වගා කළ වනවගාවකට වඩා ශාක විශේෂ කිහිපයක් මිශ‍්‍ර කර සිදුකරන වනවගාවකින් වැඩි කාබන් ප‍්‍රමාණයක් සංචිත කරගත හැකිය.

වායුගෝලයෙන් කාබන් ඩයොක්සයිඞ් ඉවත් කිරීමේ ක‍්‍රියාවලියේදී වනාන්තර වැදගත් කාර්යයක් ඉටු කරයි. වායුගෝලයේ කාබන් ඩයොකසයිඞ් වායුවෙන් 45%ක් පමණ ඉවත් කිරීම සිදුකරනු ලබන්නේ වනාන්තර මගිනි. එසේ අවශේෂණය කරගන්නා කාබන් ඩයොක්සයිඞ් ජෛව ස්කන්ධය ලෙස තැන්පත් කරනු ලැබේ. මෙහිදී අදාළ වනාන්තරයේ දැකිය හැකි ශාක විශේෂ ප‍්‍රමාණය ඊට බලපාන ආකාරය සම්බන්ධව එතරම් වැඩි අවධානයක් යොමු වී තිබුනේ නැත.

චීනයේ වනවගා 27ක් ආශ‍්‍රිතව වසර හයක් තිස්සේ මේ පර්යේෂණය පවත්වා ඇත. මෙම වනවගාවල ශාක විශේෂ 3ක සිට ශාක විශේෂ 20ක් පමණ දක්වා ප‍්‍රමාණයක් වගා කරන ලද එ්වාය. මේ අනුව පර්යේෂකයක් විසින් හෙළිකරගන්නා ලද්දේ ශාක විශේෂ ගණන අධික වනාන්තරවල වේගවත් කාබන් චක‍්‍රයක් ඇති බවයි. එසේම වනයේ විශේෂ විවිධත්වය ඉහළ යන විට ශාකවල කඳේ, මුල්වල හා පසේ තැන්පත් කරන කාබන් ප‍්‍රමාණය ඉහළ යයි. මේ පර්යේෂකයන්ගේ ගණන් බැලීම්වලට අනුව, වනවගාවක එක් අතිරේක ශාකයක් වගා කිරීමෙන් කාබන් ඩයොක්සයිඞ් 6.4%ක් පමණ අතිරේකව පරිසරයෙන් ඉවත් කළ හැකිය. එසේම වඩා වියපත් ශාක මගින් ගබඩා කළ හැකි කාබන් ප‍්‍රමාණය ඉහළ යයි. වෙනත් ආකාරයකින් පවසන්නේ නම්, එ්ක වගාවක් වෙනුවට ශාක විශේෂ 10ක් පමණ ප‍්‍රමාණයක් ඇතුළත් මිශ‍්‍ර වනවගාවක් සිදුකර තිබුනේ නම් 1977-2008 අතර කාලයේදී චීනයේ වනවගාවලින් ඉවත් කරනු ලබන කාබන් ඩයොක්සයිඞ් වායු ප‍්‍රමාණයේ වටිනාකම වාර්ෂිකව ඩොලර් මිලියන 300ක් පමණ වෙයි.

මේ මත පදනම්ව උක්ත පර්යේෂකයන් විසින් යෝජනා කරන්නේ වනවගාවලදී එක් ශාක විශේෂයක් වගා කරනු වෙනුවට වගා කරන ශාක විශේෂ ප‍්‍රමාණය ඉහළ නැංවිය යුතු බවයි. එමගින් වායුගෝලයෙන් කාබන් ඩයොක්සයිඞ් ඉවත් කිරීම මෙන්ම, වනාන්තර තුළ දැකිය හැකි ජෛව විවිධත්වය තවදුරටත් අහිමිවීම වැළැක්වීමටද හැකියාවක් ලැබෙයි. (මූලාශ‍්‍රය: Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, DOI: 10.1098/rspb.2018.1240)