ඇන්ටාක්ටික් රක්ෂිත යෝජනාව ඉවතට?

ජගත් පරිසර පුවත් 288 - 14.11.2018

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

විදුසර, 14.11.2018, පි. 3 (Vidusara)

ඇන්ටාක්ටික් මහාද්වීපයේ හා සාගරයේ විශාල ප‍්‍රදේශයක් සාගර ආරක්ෂිත ප‍්‍රදේශයක් ලෙස ප‍්‍රකාශයට පත් කිරීම සඳහා ඇන්ටාක්ටිකාව පිළිබඳව තීරණ ගැනීමට පිහිටුවාගෙන ඇති අන්තර්ජාතික කොමිසමට ඉදිරිපත් වූ යෝජනාවක් එහිදී අනුමත නොවූ බව පසුගියදා වාර්තා විය. මෙම යෝජනාව පරිසරය පිළිබඳ ක‍්‍රියාකාරී කණ්ඩායම් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද්දේ එම ප‍්‍රදේශයේ වෙසෙන සියලූ ජීවීන්ගේ ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීමේ අරමුණ ඇතිවය. එම යෝජනාවට අනුව ඇන්ටාක්ටිකාවේ වෙඩල් මුහුදේ් විශාල ප‍්‍රදේශයක් හා ඇන්ටාක්ටික් අර්ධද්වීපයේ කොටස් ඇතුළුව වර්ග කිලෝමීටර් මිලියන 1.8ක පමණ ප‍්‍රදේශයක් ආරක්ෂිත ප‍්‍රදේශයක් බවට පත් කිරීමට යෝජිත විය. සංසන්දනාත්මකව දක්වන්නේ නම් එය ජර්මනිය මෙන් පස් ගුණයක් තරම් වූ ප‍්‍රදේශයකි. එ් ප‍්‍රදේශයේ සියලූ ආකාරයේ දඩයම් කිරීම තහනම් කිරීම මගින් මහාද්වීපය ආශ‍්‍රිතව වෙසෙන පෙන්ගුවින්, තල්මහ විශේෂ හා සීල් වැනි විවිධ සතුන් සඳහා ආරක්ෂාවක් ලැබෙන බව පෙන්වාදී තිබිණි.

මෙම යෝජනාව, ඇන්ටාක්ටික් සාගර ජීවී සම්පත් සංරක්ෂණය සඳහා වූ කොමිසමට (Commission for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources) ඉදිරිපත් වූ අතර එය අනුමත වීමට අවශ්‍ය වූ එ්කමතික අනුමැතිය එහිදී නොලැබිණි. එම කොමිසමට ඉදිරිපත් වන යෝජනාවක් සම්මත වීමට නම් යුරෝපා සංගමය ඇතුළුව රටවල් 25ක් ඇතුළත් කොමිසමේ සියලූ සාමාජික රටවල් ඊට එක`ග විය යුතු ය. එහෙත් උක්ත යෝජනාවට රුසියාව, චීනය හා නෝර්වේ යන රටවලින් බාධා ඇති වී තිබෙයි. මේ නිසා අදාළ යෝජනාව පිළිබඳ සාකච්ඡුාව තීරණයක් නොමැතිව අවසන් වී ඇත.

විද්‍යාත්මක දත්ත පදනම් කරගනිමින් ඉදිරිපත් කරන ලද මෙම යෝජනාව ප‍්‍රතික්ෂේප වීම අවාසනාවන්ත කරුණකි. මීට පෙර ඇන්යාක්ටිකාවේ රොස් මුහුද ආශ‍්‍රිතව මෙවැනි සාගර ආරක්ෂිත ප‍්‍රදේශ ඇති කිරීම සඳහා අනුමැතිය ලැබිණි. මේ තත්ත්වය නිසා ලෝකයේ නොඉඳුල් ප‍්‍රදේශයක් ආරක්ෂා කරගැනීමේදී ඉදිරියේදී යම් යම් ගැටලූ ඇති විය හැකි බවට අදහස් පළ වෙයි. මෙය ලෝකයේ සුවිශේෂ පරිසරයක් ආරක්ෂා කරගැනීම සඳහා ගතහැකිව තිබූ වැදගත් පියවරක් ලෙස උක්ත ආරක්ෂිත ප‍්‍රදේශය සලකන ලදි. විශේෂයෙන් දේශගුණ වෙනස් වීම නිසා ඇතිවන බලපෑම් සම්බන්ධවද යම් කාර්යයක් කළ හැකි සාගරයක් ලෙස මෙම ප‍්‍රදේශය සැලකෙයි.