හරිතාගාර වායු සාන්ද්‍රණය තවදුරටත් ඉහළට

ජගත් පරිසර පුවත් 290 - 28.11.2018

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 28.11.2018, පි. 3 (Vidusara)

ලෝකයේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යෑමට දායක වන ප‍්‍රධාන හරිතාගාර වායුවල සාන්ද්‍රණය 2017 වර්ෂයේදීද ඉහළ ගොස් ඇතැයි ලෝක කාලගුණවිද්‍යා සංවිධායනය (WMO) විසින් නිකුත් කරන හරිතාගාර වායු සංග‍්‍රහය (WMO Greenhouse Gas Bulletin) සඳහන් කරයි. එපමණක් නොව එම වායුවර්ගවල සාන්ද්‍රණය පහළ යන බවක සලකුණු දැකිය නොහැකි බවද එහි සඳහන් වෙයි. 

ලෝකයේ ප‍්‍රධානතම හරිතාගාර වායුව වන කාබන් ඩයොක්සයිඞ් වායුවේ සාන්ද්‍රණය 2017 වර්ෂයේදී මිලියනයකට කොටස් 405.5 දක්වා ළඟා වී ඇත. එය ඉන් පෙර වර්ෂයට වඩා මිලියනයකට කොටස් 2.2ක පමණ වර්ධනයකි. එසේම එය පසුගිය දශකයේ මෙම වායුවේ සාන්ද්‍රණය වාර්ෂික වර්ධනය වූ වේගයට සමානය. කෙසේ වෙතත් 2016ට වඩා 2017දී ඉහළ ගිය සාන්ද්‍රණයේ ප‍්‍රමාණය, 2015 සිට 2016දී ඇති වූ වර්ධනයට වඩා අඩුය. සමස්තයක් ලෙස ගත් විට 2017දී පවත්නා කාබන් ඩයොක්සයිඞ් වායු සාන්ද්‍රණය 1750 වර්ෂයේදී පැවැති ප‍්‍රමාණයට (මිලියනයකට කොටස් 278) වඩා 146%කින් ඉහළය. 

දෙවන වැදගත් හරිතාගාර වායුව වන මීතේන් වායුවේ වායුගෝලීය සාන්ද්‍රණය බිලියනයකට කොටස් 1859 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත. එය පෙර වර්ෂයට වඩා කොටස් 7කින් ඉහළ යෑමකි. එසේම මීතේන් වායු සාන්ද්‍රණය 1750 වර්ෂයේදී පැවැති ප‍්‍රමාණයට වඩා 2017 වන විට 257%කින් පමණ ඉහළ ගොස්ය.

මෙහිදී සලකා බලා ඇති තුන්වන හරිතාගාර වායුව වන නයිට‍්‍රස් ඔක්සයිඞ් වායුවේ වායුගෝලීය සාන්ද්‍රණය බිලියනයකට කොටස් 329.9 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත. එය පෙර වර්ෂයට වඩා කොටස් 0.9කින් ඉහළ යෑමකි. එය එම වායුව 1750 වර්ෂයේ පැවැති සාන්ද්‍රණයට වඩා 122%ක් තරම් ප‍්‍රමාණයකින් ඉහළ යෑමකි.

මෙම වාර්ෂික සංග‍්‍රහයෙහි දැක්වෙන තවත් වැදගත් කරුණක් වන්නේ 1990 හා 2017 වර්ෂ අතර කාලයේදී දිගකල් පවත්නා හරිතාගාර වායුවලින් ලෝකයේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යෑමට සිදු වන බලපෑම 41%කින් පමණ ඉහළ ගොස් තිබීමය. එසේම මෙහිදී මිලියනයකට කොටස් 405.5 යන කාබන් ඩයොක්සයිඞ් වායු සාන්ද්‍රණයක් මින් පෙර පැවතියේ අදින් වර්ෂ මිලියන 3ත් 5ත් අතර කාලයකට ඉහත දී බවද දක්වා ඇත. එකළ පැවැති උෂ්ණත්වය අදට වඩා සෙල්සියස් අංශක 3-5 අතර ප‍්‍රමාණයකින් ඉහළ වූ අතර, මුහුදු මට්ටම අදට වඩා මීටර් 10-20න් පමණ ඉහළ විය. (මූලාශ‍්‍රය: WMO Greenhouse Gas Bulletin, www.wmo.int)