ජගත් පරිසර පුවත් 288 - 14.11.2018
ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 14.11.2018, පි. 3 (Vidusara)
1970 වර්ෂයත් 2014 වර්ෂයත් අතර කාලයේදී ලෝකයේ ක්ෂීරපායි, පක්ෂි, උරග හා මත්ස්‍ය කාණ්ඩවල ගහනවල ප‍්‍රමාණය 60%කින් පමණ අඩු වී ඇති අතර, ඒ සඳහා මූලික හේතුව මිනිසුන්ගේ ක‍්‍රියාකාරකම් බවද පසුගියදා පළ වූ වාර්තාවකින් පෙන්වා දී ඇත. ඒ ලෝක වනසත්ත්ව අරමුදල (WWF) හා ලන්ඩන් සත්ත්වවිද්‍යා සංගමය මගින් දෙවසරකට වරක් නිකුත් කරන Living Planet Index වාර්තාවේ පසුගියදා එළි දුටු නවතම සංස්කරණයෙනි. මෙම සංස්කරණය සඳහා විද්‍යාඥයින් 59 දෙනෙකු දායක වී ඇත.
මෙම වාර්තාව සකස් කිරීමේදී ක්ෂීරපායි, පක්ෂි, උරග, මත්ස්‍ය හා උභයජීවී විශේෂ 4000ක් පමණ ගණනකගේ ගහන 16704ක අදාළ කාලයේ සිදුව ඇති වෙනස් වීම් සැලකිල්ලට ගෙන ඇත. මේ අනුව 1970-2014 අතර කාලයේදී මේ විශේෂවල ගහනවල ප‍්‍රමාණය 60%ක සාමාන්‍යයකින් අඩු වී තිබෙයි. මේ අගය සමාන වන්නේ අතීතයේ සිදුව ඇති මහා වඳවීම්වලදී සිදු වූ ආකාරයේ ගහන අඩුවීමකට වීම විශේෂිතය.
මේ වාර්තාවෙන් හෙළිවන සෙසු කරුණු අතර, වඩාත් බරපතළ ලෙස බලපෑමට ලක්ව ඇති පරිසර පද්ධති වන්නේ ගංගා හා විල් ඇතුළත් මිරිදිය පරිසර පද්ධතිය. ඒවායේ වාසය කරන සත්ත්ව ගහනවල ප‍්‍රමාණය 83%ක් තරම් ප‍්‍රමාණයකින් පහළ වැටී ඇත. එසේම ලෝකයේ විවිධ කලාප අතරින් වැඩිම බලපෑමකට ලක්ව ඇත්තේ දකුණු හා මධ්‍යම ඇමරිකාවයි. එම කලාපවල සත්ත්ව ගහන 89%කින් පමණ අඩු වී ඇත.
මෙසේ සත්ත්ව ගහනවල අඩුවීම සඳහා හේතු වී ඇති ප‍්‍රධාන මානව ක‍්‍රියාකාරකම වන්නේ ස්වාභාවික වාසස්ථාන විනාශ කිරීමයි. ඒ මූලික වශයෙන් කෘෂි කටයුතු සඳහා අවශ්‍ය ඉඩම් ලබාගැනීම සඳහාය. සතුන් හා මසුන් දඩයම් කිරීම දෙවැනි තැනට වැදගත් වන සාධකය වෙයි. එසේම පරිසර ¥ෂණය හා ආගන්තුක ආක්‍‍්‍රමණික ජීවීන්ද මේ සඳහා බලපෑම් කරයි.
උක්ත වාර්තාව අනුව පෙනෙන්නේ ලෝකයේ ආහාර හා සම්පත් සඳහා මිනිසුන් සිදුකරන වෙනස්කම් හමුවේ ලෝකයේ ජීවී ගහන කෙතරම් අවදානමකට ලක්ව තිබේද යන්නය. එහෙත් මේ ජීවි විශේෂ මත මිනිසුන්ගේ පැවැත්මද රඳා පවත්නා බව සැලකිය යුතුය. එසේ නම් මිනිසුන්ගේ පැවැත්මද යම් ආකාරයකින් අවදානමකට ලක්ව ඇති බව පැහැදිලිය. (මූලාශ‍්‍රය: Living Planet Report 2018, www.wwf.org.uk)
No comments:
Post a Comment