උෂ්ණත්වය ඉහළ යෑමෙන් ආත්‍රොපෝඩා ගහනවල අඩු වීමක්

ජගත් පරිසර පුවත් 286 - 24.10.2018

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

විදුසර, 24.10.2018, පි. 3 (Vidusara)

උෂ්ණත්වය ඉහළ යෑමේ ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස කෘමි සතුන්ගේ ගහනවල බරපතළ අඩුවීමක් ඇති වූ අවස්ථාවක් පිළිබඳව ඊසාන දිග පුවෙටෝ රිකෝ ප‍්‍රදේශයේ වනාන්තරවල කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී තිබෙයි. මේ අනුව 1976 සිට 2003 වර්ෂය දක්වා වූ මේ අධ්‍යයන කාලයේදී එම ප‍්‍රදේ්ශයේ පිහිටා ඇති වනාන්තරවල සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 2කින් පමණ ඉහළ ගොස් ඇත. ඒ සමඟ එහි හමුවන ආත්‍රොපෝඩාවන් හෙවත් සන්ධිපාදිකයන්ගේ ජෛව ස්කන්ධය හැටෙන් පංගුවක් පමණ දක්වා තරම් අඩු වී ඇත. එය බරපතළ තත්ත්වයකි.

පුවෙටෝ රිකෝවේ පිහිටා ඇති ලූකියිලෝ නම් වැසි වනාන්තරය ආශ‍්‍රිතව සිදුකර ඇති සංසන්දනාත්මක අධ්‍යයනයක් වන මෙහිදී 1976 වර්ෂයේ සිට 2003 වර්ෂය දක්වා වූ කාලයේදී එම වනාන්තරයේ ආත්‍රොපෝඩාවන් පිළිබඳව එකතු කරන ලද පර්යේෂණත්මක දත්ත යොදාගෙන ඇත. එ් අනුව ආත්‍රොපෝඩා නිදර්ශක ලබාගැනීම සඳහා භූමියේ හා වනාන්තරයේ වියන් ස්තරයේ යොදාගන්නා ඇලෙන උගුල්වලට අසුවන ආත්‍රොපෝඩාවන්ගේ ජෛව ස්කන්ධය හැටෙන් පංගුවක් පමණ දක්වා අඩු වී ඇත. එසේම බිම් මට්ටමේ දැල් දැමීමේ උපක‍්‍රමයකදී එකතු වී ඇති ජෛව ස්කන්ධය අටෙන් පංගුවක් දක්වා අඩු වී තිබෙයි. මේ මගින් පෙන්වා දෙන්නේ එම සතුන්ගේ ගහනවල බරපතළ අඩු වීමකි. එ් හා සමානුපාතිකව සන්ධිපාදිකයන් මත යැපෙන අනෙක් සතුන්ගේ ප‍්‍රමාණයේද සිදු වී ඇති කැපී පෙනෙන අඩු වීම එයට තවත් සාධකයක් වන බව පර්යේෂකයෝ සඳහන් කරති. නිදසුනක් ලෙස කටුසු විශේෂ, ගෙම්බන් හා පක්ෂීන්ගේ ගහනද අඩු වී ඇත. මේ අනුව ආහාර ජාලයේ පැහැදිලි වෙනස්කම් සිදු වී ඇති බව පැහැදිලිය.

මෙම අධ්‍යයනයෙන් පෙනෙන වැදගත් කරුණක් වන්නේ මේ වන විට ආරක්ෂිත සීමාවක් යැයි පුළුල්ව සලකනු ලබන සෙල්සියස් අංශක දෙකක උෂ්ණත්වය ඉහළ යෑම ඇතැම් අහිතකර බලපෑම් බරපතළ වීමට තරම් ප‍්‍රමාණවත් විය හැකි බවයි. නිදසුනක් ලෙස මෙහිදී දැක්වුණු ආකාරයට චලතාපී සතුන්ට එය බරපතළ ලෙස අහිතකර අයුරින් බලපාන බවක් පෙනේ. එසේම මෙවැනි වෙනත් අධ්‍යයන මගින්ද මීට සමාන තත්ත්ව පෙන්වා දී ඇත. (මූලාශ‍්‍රය: Proceedings of the National Academy of Sciences, DOI: 10.1073/pnas.1722477115)