පර්යටනය කරන ජීවීන් වඳවීමේ ඉහළ තර්ජනයක

ජගත් පරිසර පුවත් 509

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම 

විදුසර, 2024-02-21, පි. 2

වැඩි අවදානමකට ලක්ව ඇති පර්යටනය කරන ජීවී විශේෂ මුහුණ දී ඇති වඳවීමේ තර්ජනය ඉහළ යමින් ඇති බව එක්සත් ජාතීන්ගේ වාර්තාවක් පෙන්වා දෙයි. ඒ බව හෙළි වී ඇත්තේ පර්යටන කරන ජීවී විශේෂ පිළිබඳව මුල්වරට සිදුකරන ලද අගැයීම් වාර්තාවකිනි.

මේ වාර්තාවේ දී පර්යටන විශේෂ සංරක්ෂණය සඳහා වන සම්මුතිය (CMS) යටතේ ආරක්ෂිත ලෙස ලේඛනගත කර ඇති විශේෂ 1,189ක් අතරින් පහෙන් එකක් පමණම වඳවීමේ තර්ජනකට ලක් ව සිටී. මුළු විශෙ ්ෂ ගණනින් 44%ක් පමණ ගහනවල අඩුවීමක් දැකිය හැකිය. ඇතැම් ජීවී කාණ්ඩවල සතුන්ට ඇති තර්ජනය වඩාත් බරපතළය. නිදසුනක් ලෙස සම්මුතියේ ලේඛනගතව ඇති මත්ස්‍ය විශේෂ අතරින් 97%ක් පමණ ප්‍රමාණයක්  වඳවීමේ තර්ජනයකට ලක්ව ඇත.

පර්යටනය සිදුකරන සතුන් ලෝකයේ පරිසර පද්ධති සම්බන්ධව වැදගත් පාරිසරික කාර්යයක් ඉටුකරයි. ඇතැම්විට ඒ පිළිබඳව ඇති අවබෝධය අඩුය. කෙසේ වෙතත් මේ සතුන් ආහාර, විනෝද ක්‍රීඩා හා නීතිවිරෝධී වෙළඳාම වැනි විවිධ හේතු සඳහාත් සිදුකරන දඩයම නිසා සහ වාසස්ථාන හායනයට ලක් නිසා මේ වන විට වඳවීමේ අවදානමක පසුවෙයි. එසේම, ඒ තත්ත්වය වැළැක්වීම සඳහා ගත යුතු වන නිර්දේශ කීපයක් ද මේ වාර්තාවේ ඇතුළත් වේ. ඒ නිර්දේශ අතර, පර්යටන සතුන්ගේ ගමන්මාර්ග ඔස්සේ වැඩි ඇති ජෛව විවිධත්ව ආරක්ෂක ප්‍රදේශ ඇති කිරීම, පර්යටන ගමන් මාර්ත අතර ඇති බලපෑමක් ඇති ඉදිකිරීම් (වේලි ආදි) ඉවත් කිරීම වේ. එසේම ආරක්ෂිත මංකඩ ඇති කිරීම හා හායනයට ලක්ව ඇති පරිසර පද්ධති ප්‍රතිස්ථාපනය ද වැදගත් නිර්දේශ වේ.

මූලාශ්‍රය - State of the World’s Migratory Species, www.cms.int)

https://www.cms.int/en/publication/state-worlds-migratory-species