කොරෝනා නිසා උෂ්ණත්වය ඉහළ යෑමට බලපෑමක් නෑ!

ජගත් පරිසර පුවත් 372 - 12.08.2020

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 12.08.2020, පි. 3 (Vidusara Online)

නව්‍ය කොරෝනා වසංගත තත්ත්වය උග්‍ර වූ කාලයේදී හරිතාගාර වායු විමෝචන හා වායු දූෂකවල විශාල අඩු වීමක් වාර්තා විය. මීට පෙර පළ වූ අධ්‍යයනවලින් එම හරිතාගාර වායු අඩු වීම ගැන අනාවරණය කර තිබූ පරිදි ලෝකයේ එක් දිනක හරිතාගාර වායු විමෝචන ප්‍රමාණය එහි උපරිම අගයට වඩා 17%ක් අඩු වී තිබිණි.

එහෙත් මේ හරිතාගාර වායු විමෝචන අඩු වීම නිසා ලෝකය උණුසුම් වීමට ඇති විය හැකි බලපෑම නොසලකා හැරිය යුතු තරම් සුළු එකක් බව අධ්‍යයනයකින් පෙන්වා දී තිබෙයි. ඒ අනුව, 2030 වර්ෂය වන විට ඇති වෙතැයි පුරෝකථනය කර ඇති ලෝකයේ උෂ්ණත්වයට අඩු වනු ඇත්තේ සෙල්සියස් අංශක 0.01ක් තරම් අඩු ප්‍රමාණයකිනි.

මේ අධ්‍යයනයේදී ලෝකයේ රටවල් 123ක පසුගිය පෙබරවාරි සිට ජුනි දක්වා කාලයේ නිකුත් වූ හරිතාගාර වායු දහයක විමෝචන ගැන සලකා බලා තිබිණි. එහිදී පෙනීගොස් ඇත්තේ ඇතැම් වායු විමෝචන අඩු වීම නිසා ඇති වන හිතකර බලපෑම වෙනත් වායු විමෝචන අඩු වීමක් නිසා හිලව් වන බවයි. ලෝකයේ ප්‍රවාහන කටයුතු සීමා කර තිබූ කාලයේදී නයිට්‍රජන් ඔක්සයිඩ් විමෝචනය 30%ක් පමණ අඩු විය. ඒ නිසා ලෝකයේ යම් තාවකාලික සිසිල් වීමක් ඇති වී තිබෙයි. එහෙත් ගල්අඟුරු දහනයෙන් නිකුත් වන සල්ෆර් ඩයොක්සයිඩ් විමෝචන 20%කින් පමණ අඩු වීමෙන් ඉහත කී සිසිල්වීමේ බලපෑම තුලනය වෙයි. එයට හේතුව සල්ෆර් ඩයොක්සයිඩ් වායුව අඩුවීමෙන් ඒ නිසා ඇතිවන වාතිලයන (Aerosol) අංශු නිපදවීම අඩු වන බැවිනි. වාතිලයන අංශු මගින් ලෝකයට පතිත වන සූර්යාලෝකයෙන් කොටසක් අභ්‍යවකාශයට පරාවර්තනය කර එමගින් ලෝකය සිසිල් කරයි. ඒ බලපෑම නැතිවීමෙන් ඇතිවන්නේ සෙසු හරිතාගාර වායු විමෝචන අඩු වීමේ බලපෑම නොසලකා හැරිය යුතු තරම් සුළු තත්ත්වයකට පත්වීමය.

කෙසේ වෙතත් මෙහිදී දක්වා ඇති අකාරයට ලෝකය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සඳහා ගන්නා ක්‍රියාමාර්ග වඩාත් හරිතවත් හා පරිසර හිතකාමී ආකාරයෙන් කළ හැකි නම් උෂ්ණත්වය ඉහළ යෑම අඩුකිරීමට එය දායක වනු ඇති බවයි. එසේ සිදු කළ හැකි නම් 2050 වර්ෂය වන විට පවත්නා ලෝකයේ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 0.3කින් අඩු කරගත හැකිය.

මූලාශ්‍රය - Nature Climate Change, DOI: 10.1038/s41558-020-0883-0

සබැඳිය 1 - https://www.nature.com/articles/s41558-020-0883-0