සාගරය ආම්ලිකකරණය වීමෙන් මෝරුන්ටත් බලපෑම්

ජගත් පරිසර පුවත් 345 - 01.01.2020

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

විදුසර, 01.01.2020, පි. 3 (Vidusara)

සාගරයේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යෑම හා ආම්ලිකකරණය වීම නිසා ඇති වන බලපෑම් සම්බන්ධව මෙතෙක් එතරම් අවධානයක් යොමු වී නොතිබුණු අංශයක් ගැන අපගේ අවධානය යොමු කරන අධ්‍යයන වාර්තාවක් පසුගියදා ප්‍රකාශයට පත්වී තිබෙයි. ඒ අනුව, සාගරයේ වාසය කරන මෝර විශේෂවලට සැලකිය යුතු බලපෑමක් සිදුකිරීමට මේ තත්ත්වය හේතු වෙයි.

සාගරයේ කාබන් ඩයොක්සයිඞ් මට්ටම ඉහළ යෑම නිසා සාගර ජලය ක්‍රමයෙන් ආම්ලික බවට පත් වෙයි. ඒ නිසා මෝරුන්ගේ දත් හා ශල්ක දිරාපත්වන අතර, මෙහි අහිතකර ප්‍රතිඵල ලෙස ඔවුන්ට පිහිනීමට, දඩයම් කිරීමට හා ආහාර ගැනීමට ඇති හැකියාවට යම් බලපෑමක් සිදුවිය හැකිය.

සාගරය ආම්ලිකකරණය වීම සම්බන්ධව මේ දක්වා සිදුව ඇති අධ්‍යයන වැඩි ප්‍රමාණයක අවධානය යොමුව තිබෙන්නේ කොරල් හා බෙල්ලන් වැනි කැල්සියම් සහිත ව්‍යුහ හා කවච සාදන ජීවීන් පිළිබඳවය. එහෙත් මෙම අධ්‍යයනයේදී අවධානය යොමුව ඇත්තේ දකුණු අප්‍රිකානු මෝර විශේෂයක් සම්බන්ධවය. මෙහිදී අල්ලාගත් Haploblepharus edwardsii නම් මෝර විශේෂයේ සතුන් පාලිත හා පරීක්ෂණ තත්ත්ව යටතේ අධ්‍යයනය කර ඇත. වර්තමාන තත්ත්වය අඛණ්ඩව පැවතුනහොත් 2300 වර්ෂව වන විට සාගර ජලයේ ඇති විය හැකි ච්‍ය අගය වන 7.3 අගයෙන් යුත් ජලයේ තැබූ සතුන්ගේ ශල්කවල කැල්සියම් හා පොස්පේට් මාස දෙකක් තුළ සැලකිය යුතු තරමින් අඩු වූ බව ඔවුන් නිරීක්ෂණය කර ඇත. මෝර දත් සෑදී ඇත්තේ ද මේ රසායන සංයෝගයෙන් නිසා මේ හා සමාන බලපෑමක් ඒවාටද ඇති විය හැකි බව පර්යේෂකයන්ගේ නිගමනයයි.

කෙසේ වෙතත් මේ තත්ත්වයේ බලපෑම එක් එක් මෝර විශේෂය හා ඔවුන්ගේ ආහාර රටාව අනුව වෙනස් වීමට හැකිය. නිදසුනක් ලෙස ගතහොත් හානි වූ ශල්ක තිබීම මෝරන්ගේ වේගය අඩු කිරීමට හේතු විය හැකිය. එසේම ඔවුන්ට බාහිරින් සිදුවන හානි වලින් ආරක්ෂා කිරීම අඩු විය හැකිය. දුර්වල දත් ආහාර ගැනීම සඳහා බලපායි. මේ කරුණු නිසා සාගර ආහාර ජාලයේ ඉහළින්ම සිටින විලෝපිකයා ලෙස මෝරුන්ට හිමි තත්ත්වයට බලපෑමක් විය හැකිය. ඒ සමඟ සමස්ත ආහාර ජාලයම අවුල් වීමට පවා ඉඩ ඇති බව මේ පර්යේෂණය සිදුකළ පර්යේෂකයන්ගේ අදහස ද වෙයි. එසේම, අද වන විට වඳ වීමේ තර්ජනයට දැඩි ලෙස ලක්ව ඇති සමහර මෝර විශේෂ සම්පූර්ණයෙන්ම වඳ වී යාමට පවා ඉඩක් පවතී.

මූලාශ්‍රය - Scientific Reports, DOI: 10.1038/s41598-019-54795-7