පරිසර දූෂණය නිසා අවදානමට ලක්වන මිනීමරු තල්මහ

ජගත් පරිසර පුවත් 283 - 03.10.2018

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 03.10.2018, පි. 9 (Vidusara)

ලෝකයේ ජීවත්වන මිනීමරු තල්මහ ගහන පරිසර දූෂණය නිසා දැඩි අවදානමකට ලක්ව ඇත. පසුගියදා පළ වූ අධ්‍යයන වාර්තාවකට අනුව Orcinus orca යන විද්‍යාත්මක නමින්ද, මිනීමරු තල්මහ (Killer whale) හා ඕකා (Orca) යන ඉංග‍්‍රීසි නම්වලින්ද හඳුන්වන මෙම තල්මහ විශේෂය අවදානමට ලක්ව ඇත්තේ බහුක්ලෝරිනීකෘත බයිෆෙනිල (polychlorinated biphenyl - PCB) නමින් හඳුන්වන කාණ්ඩයේ රසායනික ද්‍රව්‍ය ශරීරගත වීම නිසාය.

මෙම පර්යේෂකයින් විසින් පෙන්වා දෙන ආකාරයට ලෝකයේ ජීවත් වන ක්ෂීරපායින් අතරින් PCB වැඩි සාන්ද්‍රණයකින් ශරීරගත වී ඇත්තේ මෙම මිනීමරු තල්මහගේය. මෙම සතුන්ගේ ශරීරයේ පටක සම්බන්ධව සිදු කර ඇති අධ්‍යයනවලින් මේ බව පැහැදිලි වී ඇත. මේ ආකාරයෙන් PCB ශරිරගතව තිබීම එම තල්මහ සතුන්ගේ සෞඛ්‍යයට බලපායි. මෙම රසායන ද්‍රව්‍යවල බලපෑම් නිසා තල්මහ සතුන්ගේ ප‍්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය අඩපණ වීම සිදු වන අතර, පැටවුන් බිහිකිරීමට ඇති හැකියාව සීමා වීමෙන් ප‍්‍රජනනය හා සම්බන්ධ ගැටලූ ඇති විය හැකිය.

මේ තත්ත්වය නිසා ලෝකයේ මිනීමරු තල්මහ ගහනයෙන් 50%කට අධික ප‍්‍රමාණයකගේ දිගුකාලීන පැවැත්ම තර්ජනයට ලක්ව ඇත. ඉදිරි වර්ෂ සියයක කාලයේදී වැඩිම තර්ජනයට ලක්විය හැකි මිනීමරු තල්මහ ගහන කාණ්ඩ දෙකක්ද මෙහිදී හඳුනාගෙන තිබෙයි. ඉන් පළමුවැන්න වන්නේ වඩාත් කාර්මිකකරණය වූ කලාප ආසන්නව ජීවත්වන තල්මහ ගහනයි. අනෙක් කාණ්ඩය වන්නේ ආහාර දාමයේ ඉහළ පෝෂී මට්ටම්වල ජීවත්වන මිනීමරු තල්මහ ගහනයි. මේ කාණ්ඩයට ඔවුන් ජීවත්වන ප‍්‍රදේශයේ බලපෑමක් නොමැති තරම්ය.

කාලයක් තිස්සේ ලෝකයේ කර්මාන්තශාලාවල විශාල ප‍්‍රමාණවලින් නිපදවන ලද PCB කාණ්ඩයේ රසායන ද්‍රව්‍යවල පවත්නා අධික විෂ සහිත ස්වභාවය නිසා මීට වර්ෂ 30කට පමණ පෙර බොහෝ රටවල තහනම් කරන ලදි. එහෙත් පරිසරයේ පවත්නා මේ රසායන ද්‍රව්‍ය සාගරයට එක් වීම දිගින් දිගටම සිදු වේ. එසේම එම රසායන ද්‍රව්‍යවල දිගුකාලීන පැවැත්ම හේතුවෙන් මේ ආකාරයෙන් මිනීමරු තල්මහ අවදානමට ලක්ව ඇති බව පැහැදිලිය. (මූලාශ‍්‍රය: Science , DOI: DOI: 10.1126/science.aat1953)