ජගත් පරිසර පුවත් 363 - 10.06.2020
ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 10.06.2020, පි. 3 (Vidusara)
මානව බලපෑම් නිසා වඳවී යෑමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ජීවීන් පිළිබඳව පසුගියදා එළිදක්වන ලද අධ්‍යයනකට අනුව ලෝකයේ හයවැනි මහා වඳවීම ලෙස නම් කර ඇති වර්තමාන ජීවීන් වඳවීම මේ වන විට වේගවත් වෙමින් පවතී.
මේ සඳහා පර්යේෂකයන් විසින් යොදගෙන ඇත්තේ ලෝක සංරක්ෂණ සංගමයේ (IUCN) තර්ජනයට ලක් වූ ජීවී විශේෂ පිළිබඳ රතු ලැයිස්තුවේ දත්තය. එහි එන පෘෂ්ටවංශී විශේෂ 29400ක් අතරින් දහසකට අඩු ගහනයක් ජීවන් වන නිසා වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ජීවී විශේෂ හඳුනාගෙන ඇත. මෙහි දී හෙළි වී ඇති පරිදි එවැනි ජීවී විශේෂ 515ක් මේ වන විට බරපතළ වඳවීමේ තර්ජනයකට මුහුණ දී සිටිති. මෙසේ දැඩි ලෙස තර්ජනයට ලක්ව සිටින ජීවීහු ඇන්ටාක්ටිකාව හැර ලෝකයේ සියලුම මහාද්වීපවල හා මානව බලපෑම තදින් ඇති ප්‍රදේශවල වාසය කරති. එමෙන්ම, මේ ජීවී විශේෂ අතරින් වැඩි ප්‍රමාණයක් දැකිය හැක්කේ නිවර්තන හා උප නිවර්තන කලාපයේය.
මේ අධ්‍යයනයෙන් නිගමනය කරන පරිදි ලෝකයේ හයවැනි මහා වඳවීම වේගවත් වෙමින් ඇත. ස්වාභාවිකව දැකිය හැකි වඳ වී යෑමේ වේගය මෙන් සියගුණයක් පමණ වේගයකින් මේ ජීවීන් වඳවී යෑම සිදුවෙයි. ඒ සඳහා බලපාන හේතු ලෙස ඔවුන් දක්වා ඇති කරුණු අතර, මෙසේ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති විශේෂ වැඩි ප්‍රමාණයක් නුදුරු අනාගතයේදී වඳවී යා හැකි වීම එකකි. මේ ජීවීන් වාසය කරන්නේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති තවත් විශේෂ රැසක් සිටින මිනිසුන්ගේ බලපෑමට ලක් වූ ප්‍රදේශවලය. පාරිසරික අන්තර්ක්‍රියා නිසා මේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති ජීවී විශේෂ වඳවීමෙන් පසු තවත් විශේෂ වඳවී යා හැකිය. එසේම මානව ක්‍රියාකාරිත්වය තවදුරටත් වැඩි වෙමින් තිබීම තවත් හේතුවකි.
මූලාශ්‍රය - Proceedings of the National Academy of Sciencesල DOI: 10.1073/pnas.1922686117
No comments:
Post a Comment