2027ට පෙර උෂ්ණත්වය අංශක 1.5 සීමාව පනී?

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

පරිසර පුවත් 491
විදුසර, 2023-05-31, පි. 2

ලෝකයේ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 1.5 සීමාව ඉක්මවීම 2023 වර්ෂයත් 2027 වර්ෂයත් අතර දී පළමු වරට සිදුවීමට 66%ක පමණ අවස්ථාවක් ඇති බව විද්‍යාඥයන් විසින් පෙන්වා දී තිබේ. කෙසේ වෙතත් මේ සඳහා බලපාන හේතු අතර මානව ක්‍රියාකාරකම් නිසා සිදුවන ලෝකය උණුසුම් වීම මෙන්ම මේ වර්ෂය අවසානයේ දී ඇති විය හැකි එල් නිනෝ තත්ත්වය ද පවතී.

කාර්මිකකරණය නිසා ලෝකයේ විමෝචන විශාල වශයෙන් පිට වීමට පෙර කාලයේ, එනම් 1850-1900 අතර කාලයේ දී ලෝකයේ පැවැති සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වයට වඩා අද වන විට උෂ්ණත්වය කෙතරම් ඉහළ ද යන්න මෙමගින් දැක්වේ. අද වන විට ලෝකයේ සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය, ඒ අගයට වඩා අංශක 1.1ක් පමණ ඉක්මවා ඇත. ලෝකයේ වාර්තා වී ඇති ඉහළ ම උෂ්ණත්වය වාර්තා වූ 2016 වර්ෂයේ පැවැති උෂ්ණත්වය ඊට වඩා අංශක 1.28කින් ඉහළ විය. එහෙත් ඉදිරි වර්ෂ හතරෙන් එකක දී ඒ වාර්තාව ඉක්මවිය හැකිය.

මෙසේ ඉදිඑරි වර්ෂයක දී මුල් වරට සෙල්සියස් අංශක 1.5 අගය පළමුවරට ඉක්මවීම තාවකාලික එකක් විය හැකි නමුත් සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය ඒ අගය ඉක්මවීම වැඩි ඈතක නොවන බව විද්‍යාඥයින්ගේ අදහස වේ. දේශගුණ වෙනස් වීමේ බරපතළ ප්‍රතිඵල වැළැක්වීමට නම්, ලෝකයේ උෂ්ණත්වය අංශක 1.5ක සීමාවේ හෝ 2 සීමාවේ තබා ගත යුතු බව පුළුල්ව පිළිගන්නා කරුණකි. එය පැරිස් දේශගුණ ගිවිසුමේ ද සඳහන් වෙයි.

මූලාශ්‍රය - WMO Global Annual to Decadal Climate Update (Target years: 2023-2027), www.wmo.int