ජෛව විවිධත්ව සංරක්ෂණය සඳහා ජාන කිටුව ආරක්ෂා කළ යුතුය

ජගත් පරිසර පුවත් 355 - 11.03.2020

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 11.03.2020, පි. 3 (Vidusara)

2020 වර්ෂයෙන් පසුව එන දශකය තුළ ජෛව විවිධත්ව සංරක්ෂණය සඳහා මේ වන විට ඉදිරිපත්ව ඇති ජගත් මට්ටමේ සැලසුමේ පළමු කෙටුම්පතේ එක් අංශයක ඇති දුර්වලතාවයක් පිළිබඳව ඒ ගැන අධ්‍යයනය කළ විද්‍යාඥයන් පිරිසක් විසින් පෙන්වා දී ඇත. ඔවුන්ට අනුව, ජීවීන් වඳ වී යෑම වැළැක්වීම සඳහා ලෝකයේ වාසය කරන සියලූ ජීවීන්ගේ ජාන කිටු ආරක්ෂා කිරීම සඳහා පියවර ගැනීම වැදගත්ය. එය ඉහත කී සැලැස්මේ දී අවධානයට ලක් වී නැති එකකි.

ජීවීන් වඳ වී යෑම වැළැක්වීම සඳහා සකස් කර ඇති වසර දහයක ක‍්‍රියාකාරී සැලැස්මක් වන උක්ත සැලසුමේ මුල් කෙටුම්පත ජෛව විවිධත්ව සම්මුතියේ ලේකම් කාර්යාලය විසින් පසුගිය ජනවාරි මාසයේදී එළිදක්වන ලදි. මෙම සැලැසුමේ එන ඉලක්ක ලබන ඔක්තෝබර් මාසයේ චීනයේ දී පැවැත්වෙන ජෛව විවිධත්ව සම්මුතියේ පාර්ශ්වකරුවන්ගේ රැස්වීමේදී අනුමත වීමට නියමිතය. එහිදී සංශෝධන වී අනුමත වුවහොත් එය ඉදිරි දශකය සඳහා ජෛව විවිධත්ව සංරක්ෂණ ඉලක්කය වනු ඇත.

මේ සැලසුමේ වන සතුන් හා ශාකවල ජානමය විවිධත්වය ආරක්ෂා කිරිම සඳහා ඇති අවධානය ප‍්‍රමාණවත් නොවන බව මේ විද්‍යාඥයන් පිරිසගේ අදහසයි. ජාන කිටුව අහිමි වීම සියලූ ජීවී විශේෂවලට වැදගත් බව ඔවුන් වැඩිදුරටත් පෙන්වා දෙන කරුණකි. අන්තවිශේෂීය ජාන විවිධත්ව ජීවී විශේෂවලට ඉතා වැදගත්ය. විශේෂවල පැවැත්මට, පරිසර පද්ධතිවල ඔරොත්තු දීමේ හැකියාවට, වෙනස් වන පාරිසරික තත්ත්වවලට අනුහුරු වීමට, වාසස්ථාන අහිමි වීමෙන් ඇති වන බලපෑම් වැළැක්වීමට හා රෝගවලින් ආරක්ෂා වීමට ජාන විවිධත්වය වැදගත් වෙයි. එබැවින් මිනිසුන්ට වැදගත් වන්නා වූ ජීවීන්ගේ හෙවත් ගෘහාශ‍්‍රිතකරණය කළ සතුන් හා ශාක, ඒවාට නෑදෑකම් ඇති වල් දර්ශ හා සංස්කෘතික වශයෙන් හා ආර්ථික වශයෙන් වැදගත්කමක් ඇති ජීවී විශේෂවල ජාන විවිධත්වය පමණක් ආරක්ෂා කිරීමෙන් ප‍්‍රයෝජනයක් නොලැබෙන බව ඔවුන්ගේ අදහස වෙයි. එබැවින් සියලූ ජීවීන්ගේ ජාන විවිධත්වය නිරීක්ෂණය කිරීම හා තක්සේරු කිරීම වඩා පුළුල් ලෙස සිදු කළ යුතු බව මෙම ලිපියෙන් පෙන්වා දී ඇත. (මූලාශ‍්‍රය - Science, DOI: 10.1126/science.abb2748)